Kháng thể kháng tinh trùng là gì, nó xuất hiện như thế nào, tác hại ra sao? Bị kháng thể chống tinh trùng có thai được không? Cách chữa trị kháng thể chống lại tinh trùng như thế nào? Thêm nhiều câu hỏi khác sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây của Mentifam.
Xem thêm: Suy giảm testosterone ở nam giới có hại như thế nào đến sinh lý và tinh trùng?
Kháng thể kháng tinh trùng là gì?
Kháng thể kháng tinh trùng là kháng thể được cơ thể con người tạo ra để chống lại tinh trùng. Kháng thể kháng tinh trùng tiếng Anh là AntiSperm Antibodies, viết tắt là ASA.
Kháng thể kháng tinh trùng chính là các globulin được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch, bao gồm IgG, IgA, IgM. ASA làm hư hại hoặc phá hủy kháng nguyên tinh trùng.
Khoa học đã phát hiện ra loại kháng thể này ở nam giới từ năm 1954. Kháng thể này cũng xuất hiện ở nữ giới. Cho đến nay tác dụng của loại kháng thể này với sức khỏe sinh sản vẫn tiếp tục được nghiên cứu tích cực.
Vô sinh do kháng thể kháng tinh trùng còn được gọi là vô sinh miễn dịch. Theo thống kê, tỷ lệ mắc kháng thể này ở các cặp vợ chồng vô sinh lên tới 25%. Con số này cao hơn ở nhiều so với người có khả năng sinh sản bình thường, ở vào khoảng từ 1 – 10%.
Kháng thể kháng tinh trùng xuất hiện như thế nào?
Thông thường, kháng thể được tạo ra để đáp ứng với kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể con người. Tuy nhiên do những trục trặc nhất định của hệ thống miễn dịch, các kháng thể sẽ được tạo ra để chống lại tế bào của chính cơ thể. Và kháng thể kháng tinh trùng xuất hiện theo nghĩa hệ miễn dịch có sự ‘nhầm lẫn’ tinh trùng là ‘vật thể lạ’.
Ở nam giới, trong điều kiện bình thường, tinh trùng không thể tiếp cận được kháng thể. Lý do vì tinh trùng tồn tại ở tinh hoàn và được bảo vệ khỏi bởi hàng rào máu – tinh hoàn – giữa các ống sinh tinh và mạch máu ở bìu.
Thế nhưng vì một số nguyên nhân, hàng rào máu này bị vi phạm, tinh trùng gặp kháng thể. Từ đó dẫn đến sự xuất hiện kháng thể kháng tinh trùng.
Kháng thể kháng tinh trùng tồn tại ở đâu?
Kháng thể chống tinh trùng có thể được tạo ra ở cả phụ nữ và nam giới. Nó xuất hiện ở huyết thanh (máu) ở cả nam và nữ. Xuất hiện ở mô màng của tế bào mầm nam (tinh trùng), huyết tương tinh dịch ở nam. Ở nữ, ASA xuất hiện trong chất nhầy cổ tử cung, vòi trứng buồng trứng.
Nó có thể hòa tan trong tinh dịch khi xuất tinh hoặc gắn trên bề mặt của tinh trùng. Khi gắn trên bề mặt tinh trùng nó có thể bám dính ở bất kỳ bộ phận nào, đầu, thân hay đuôi tinh trùng.
Nguyên nhân xuất hiện kháng thể chống tinh trùng
Nguyên nhân của vẫn chưa được mô tả một cách đầy đủ rõ ràng ở cả nam và nữ. Nhưng một số ý kiến vẫn được nói đến nhiều như dưới đây.
Lý do cơ thể sản xuất kháng thể chống lại tinh trùng ở nam
- Tinh hoàn bị chấn thương: tính toàn vẹn của ống sinh tinh bị phá vỡ, tinh trùng có thể đi vào máu. Từ đó cơ thể kích hoạt chế độ miễn dịch. Kết quả là các tế bào mầm tinh trùng sẽ bị tấn công.
- Do nhiễm trùng do vi khuẩn và virus (viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn). Cơ chế miễn dịch chống lại vi khuẩn hoạt động và có thể nhầm lẫn tinh trùng với các tác nhân nguy hiểm từ bên ngoài.
- Do phẫu thuật trên cơ quan sinh dục nhưng không thành công, kháng thể xuất hiện.
- Sự phát triển bệnh lý của các cơ quan trong hệ sinh sản, tắc nghẽn ống dẫn tinh, tinh hoàn ẩn,…
- Giãn tĩnh mạch tinh hoàn (varicocele): tình trạng mở rộng các tĩnh mạch bên trong bìu.
Lý do cơ thể sản xuất kháng thể chống lại tinh trùng ở nữ
Ở phụ nữ, lý do tại sao cơ thể lại sản xuất kháng thể chống lại tinh trùng vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng ở nữ giới, ASA được hình thành trong một số trường hợp như:
- Có sự vi phạm tính toàn vẹn của màng nhầy ở cơ quan sinh dục. Lúc này các kháng thể làm tăng độ dày của chất nhầy. Từ đó ức chế sự di chuyển của tinh trùng
- Sự gia tăng số lượng bạch cầu trong tinh dịch của người đàn ông
- Tinh trùng tiếp xúc với kháng thể
- Hàm lượng tinh trùng bất thường trong tinh dịch tăng lên
- Có sự xâm nhập của tế bào mầm nam (tinh trùng) vào đường tiêu hóa khi quan hệ bằng miệng hoặc hậu môn
- Tinh trùng đi vào khoang bụng (thụ tinh nhân tạo được thực hiện kém chất lượng)
- IVF không thành công (do chấn thương trong quá trình thu thập tế bào trứng). Hoặc mất cân bằng hormone nghiêm trọng.
Ngoài ra, các bệnh tự miễn có thể dẫn đến hình thành loại kháng thể chống tinh trùng.
Tác hại của kháng thể chống tinh trùng
ASA làm gián đoạn quá trình vận chuyển qua chất nhầy cổ tử cung. Nó cũng làm thay đổi quá trình phản ứng của thể cực. Gây ra sự phân mảnh DNA, giải phóng các cytokine ảnh hưởng đến chức năng của tinh trùng. Tổng quan lại nó phá vỡ quá trình thụ tinh, làm tổ và phát triển phôi, có thể gây sẩy thai.
Sự bám dính của kháng thể với tinh trùng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng di chuyển của tinh trùng. Tinh trùng di chuyển đến trứng rất khó khăn hoặc thậm chí là không thể. Một số tác hại gồm:
- Vi phạm tính toàn vẹn của màng tinh trùng, có thể làm cho tinh trùng bị dị dạng (méo đầu cổ,…)
- Giảm khả năng vận động của tinh trùng. Khiến cho tinh trùng bị dính vào nhau, vón cục tinh trùng hay còn gọi là ngưng kết tinh trùng.
- Giảm khả năng xâm nhập của tinh trùng vào chất nhầy cổ tử cung
- Ảnh hưởng đến khả năng hoạt động và phản ứng acrosomal. Còn gọi là phản ứng cực đầu tinh trùng để thụ tinh với noãn. Tức làm giảm hoặc mất khả năng xuyên qua trứng của tinh trùng để thụ tinh.
- Làm gián đoạn quá trình thụ tinh, ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của phôi thai. Có thể dẫn đến dễ sẩy thai.
Chẩn đoán, xét nghiệm kháng thể chống tinh trùng
Kháng thể chống tinh trùng chỉ có thể được phát hiện bằng chẩn đoán đầy đủ tại phòng khám. Để phát hiện ASA ở nam, có thể cần xét nghiệm tinh trùng, MAR và xét nghiệm miễn dịch enzyme.
Xác định ASA trong chất nhầy cổ tử cung có thể được chỉ định trong trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân. Ví dụ như vợ và chồng đều khỏe mạnh không có bệnh lý toàn thân và rối loạn thể chất.
Cùng với đó kết quả tinh dịch đồ tốt; không có kháng thể kháng tinh trùng khi xuất tinh ở nam. Sự rụng trứng bình thường, ống dẫn trứng ổn định ở nữ,… nhưng việc thụ thai không xảy ra.
Điều trị tình trạng kháng thể chống tinh trùng như thế nào?
Có 2 phương pháp được áp dụng cho người bị kháng thể kháng tinh trùng.
Một là phương pháp dùng thuốc ức chế miễn dịch.
Bác sĩ kê toa thuốc ức chế miễn dịch – thuốc ngăn chặn việc sản xuất globulin miễn dịch, cũng như thuốc làm giảm độ dày của chất nhầy. Trong thời gian này, vợ chống được khuyến khích sử dụng biện pháp tránh thai.
Hai là áp dụng một trong các phương pháp hỗ trợ sinh sản
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), thụ tinh ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI),…
Ở trường hợp IUI, tinh trùng đã chọn lọc và làm sạch được tiêm trực tiếp vào tử cung. Điều này có nghĩa là tinh trùng không đi qua cổ tử cung (nơi tinh trùng bị cản trở bởi kháng thể kháng tinh trùng). Do đó tinh trùng giữ được khả năng di chuyển và các đặc tính chất lượng khác.
Với ICSI, tinh trùng tốt nhất được chọn lọc và chuyên gia sử dụng các dụng cụ vi phẫu để tiêm vào trứng. Sau đó, phôi được cấy vào tử cung.
Câu hỏi thường gặp về kháng thể kháng tinh trùng
Kháng thể kháng tinh trùng có gây vô sinh không?
Có thể. Mặc dù kháng thể chống tinh trùng không phải lúc nào cũng gây vô sinh nhưng sự thụ thai trở nên khó khăn. Điều này sẽ tùy thuộc vào số lượng kháng thể, loại kháng thể. Cũng liên quan đến mật độ kháng thể bao phủ bề mặt tinh trùng và các yếu tố khác.
Kháng thể kháng tinh trùng có xuất hiện ở phụ nữ không?
Có. Nó xuất hiện ở cả nam giới và phụ nữ. Trong trường hợp chỉ xuất hiện ở nữ, khi tinh trùng đi vào. Nếu kháng thể chống tinh trùng trong máu người phụ nữ, việc mang thai là có thể xảy ra nhưng có nguy cơ sẩy thai. Và nếu kháng thể này được hình thành trong chất nhầy cổ tử cung, khả năng thụ thai là rất thấp.
Khi nào nên làm xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng?
- Chỉ định xét nghiệm phát hiện kháng thể kháng tinh trùng trong một số trường hợp:
- Vô sinh không rõ nguyên nhân trong nhiều năm (không liên quan đến yếu tố sinh lý)
- Phát hiện thấy thay đổi bệnh lý trong tinh trùng. Ví dụ như di chuyển thấp, không có khả năng sống sót, tinh trùng bị ngưng kết, vón cục.
- Chuẩn bị làm IVF hoặc có tiền sử làm IVF nhưng thất bại.
Trên đây là một số thông tin tìm hiểu kháng thể kháng tinh trùng là gì, nguyên nhân hình thành và tác hại. Cùng với đó là cách cải thiện, điều trị với người có kháng thể kháng tinh trùng.
Trên thực tế các công nghệ hiện đại để điều trị vô sinh miễn dịch đã rất phát triển. Do đó ngay cả khi bị kháng thể kháng tinh trùng thì cũng không nên bi quan. Bạn vẫn còn rất nhiều cơ hội để thụ thai và sinh em bé.
Bài viết có tính tham khảo và không thay thế được ý kiến của bác sĩ trong thăm khám và điều trị.
Xem thêm: Ăn gì để tinh trùng bơi khỏe, tăng số lượng và chất lượng tinh trùng?