Theo ước tính, có tới gần 30% các cặp đôi bị vô sinh được chẩn đoán là vô sinh không rõ nguyên nhân. Vậy vô sinh không rõ nguyên nhân là gì? Khi nào được chẩn đoán là vô sinh không rõ nguyên nhân? Vô sinh không rõ nguyên nhân có điều trị được không? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Mentifam nhé!
Vô sinh không rõ nguyên nhân là gì?
Vô sinh hiếm muộn có thể có nguồn gốc rất đa dạng. Theo thống kê trung bình khoảng 30% là do nguyên nhân từ phụ nữ. 30% là do nguyên nhân từ nam giới. 20% là do nguyên nhân hỗn hợp, tức là cả từ cả hai người.
Mặt khác, 20% còn lại là vô sinh có nguồn gốc không rõ. Điều này có nghĩa là sau khi đã thực hiện tất cả các xét nghiệm chẩn đoán thông thường ở cả hai, kết quả là bình thường. Không biết điều gì có thể làm thay đổi hệ thống sinh sản của nam hoặc nữ khiến cho việc mang thai không xảy ra.
Nói cách khác, vô sinh không rõ nguyên nhân là một chẩn đoán về tình trạng vô sinh mà không có lý do rõ ràng. Tức là khi kết quả khám xét nghiệm (tiêu chuẩn) không phát hiện những trở ngại có thể có đối với việc thụ thai. Vô sinh vô căn có thể đến từ chồng, vợ hoặc cả hai.
Vô sinh không rõ nguyên nhân trong tiếng Anh là Unexplained Infertility. Một số bác sĩ chuyên khoa sinh sản cho rằng chẩn đoán vô sinh không rõ nguyên nhân là không chẩn đoán được. Vô sinh không rõ nguyên nhân chỉ đơn giản hiểu là không tìm ra nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên ở một số cặp đôi, vô sinh vô căn thể tự khỏi theo thời gian.
Chẩn đoán vô sinh không rõ nguyên nhân như thế nào?
Cần lưu ý rằng việc không biết lý do tại sao một cặp đôi không có thai không có nghĩa là không có nguyên nhân cụ thể. Mọi trường hợp vô sinh đều có nguyên nhân, nhưng đôi khi rất khó phát hiện.
Vì tất cả những lý do này, một cặp đôi được coi là vô sinh không rõ nguyên nhân khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Chu kỳ kinh nguyệt diễn ra đều đặn.
- Phân tích hormone vào ngày thứ 3-5 của chu kỳ kinh nguyệt là bình thường.
- Hormone antimüllerian nằm trong giới hạn tham chiếu bình thường.
- Chụp tử cung vòi trứng cho thấy ống dẫn trứng có tính thấm.
- Siêu âm cho thấy cấu trúc giải phẫu của tử cung đều đặn, không có u xơ hoặc polyp.
- Số lượng nang thứ cấp (AFR) trên siêu âm lớn hơn 5 và đường nội mạc tử cung đều đặn và đồng nhất.
- Mọi thông số của ký hiệu đều nằm trong giá trị tham chiếu.
- Quan hệ tình dục diễn ra thường xuyên, đặc biệt là gần thời điểm rụng trứng .
- Cặp đôi này đã cố gắng thụ thai trong ít nhất một năm mà không thành công.
Ngoài ra còn có các xét nghiệm bổ sung có thể tìm ra nguyên nhân gây vô sinh không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, đôi khi nên tiến hành điều trị vô sinh trước khi tiếp tục xét nghiệm.
Nguyên nhân gây vô sinh không rõ nguyên nhân
Theo định nghĩa, nguyên nhân gây ra tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân vẫn chưa được biết. Tức là rất khó để giải thích lý do thực sự khiến một cặp đôi không thể mang thai.
Tuy vậy một số chuyên gia cũng cho rằng nguyên nhân có thể do các bước xét nghiệm đánh giá chưa chính xác. Trên thực tế xét nghiệm có thể khác nhau. Điều này tùy theo tình trạng của từng cá nhân và quy trình xét nghiệm của bác sĩ. Có nghĩa là có thể do trình độ chuyên môn. Hoặc kỹ thuật hiện nay chưa phát hiện được đầy đủ các nguyên nhân.
Cũng có thể dự đoán được nguyên nhân dẫn đến vô sinh nhưng không thể đánh giá hoặc đo lường được. Lý do vì kỹ thuật có thể gây xâm lấn ảnh hưởng đến người bệnh. Hoặc kỹ thuật chẩn đoán quá tốn kém.
Tuy nhiên, kinh nghiệm trong các phương pháp điều trị hỗ trợ sinh sản đã phát hiện ra một số thay đổi có thể là nguyên nhân.
Chất lượng trứng kém
Trừ khi làm IVF ở khâu lấy trứng và kiểm tra trứng dưới kính hiển vi để xem chất lượng trứng, còn lại không có cách nào đo được chất lượng trứng. Hiện nay mới chỉ có xét nghiệm xem trứng có rụng hay không và dự trữ buồng trứng nhiều hay ít mà thôi. Do vậy vô sinh vô căn được cho là có thể liên quan đến chất lượng trứng kém.
Chất lượng tinh trùng kém
Tinh trùng chất lượng kém dị dạng, di chuyển kém,… Tuy nhiên, có những vấn đề liên quan đến ADN chất lượng kém là thứ không thể chẩn đoán được.
Những vấn đề ADN tăng lên khi người chồng già đi, đó là lý do tại sao con của những người cha lớn tuổi có nguy cơ mắc một số rối loạn sinh sản và các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Đọc thêm về phân mảnh DNA tinh trùng là gì và ảnh hưởng tới sinh sản ra sao.
Sự tương tác giữa môi trường âm đạo và tinh trùng
Còn gọi là sự xuất hiện của kháng thể kháng tinh trùng. Do kháng thể tại chất nhầy cổ tử cung hoặc trong tinh dịch đã tấn công tinh trùng gây cản trở tinh trùng bơi lên gặp trứng. Hiện nay vẫn chưa có biện pháp để chẩn đoán rõ ràng vấn đề này nên dẫn đến những trường hợp vô sinh không giải thích được.
Vấn đề bệnh lý tiềm ẩn nhưng không được chẩn đoán
Cho đến hiện nay khoa học cũng chưa thể tìm hiểu hết và đo lường được các liên quan sức khỏe gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Một số bệnh khác có thể gây vô sinh không được chẩn đoán
Ví dụ như ttiểu đường, rối loạn chức năng tuyến giáp, tuyến yên. Hoặc một số bệnh tự miễn.
Một số nguyên nhân có thể có
Một số lý do khác như tần suất quan hệ tình dục không đủ hoặc quan hệ không đúng thời điểm rụng trứng. Do chu kỳ không đều sẽ khó xác định thời điểm tối ưu để thụ thai và thời điểm trứng và tinh trùng gặp nhau.
Điều trị vô sinh không rõ nguyên nhân
Mặc dù loại vô sinh này có thể gây lo lắng, mệt mỏi cho các cặp đôi vì không rõ lý do. Tuy nhiên nhờ các phương pháp điều trị hỗ trợ sinh sản, người được chẩn đoán mắc loại vô sinh này vẫn có thể sinh con.
Thông thường, bắt đầu bằng một kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đơn giản. Nếu vẫn không có kết quả thì sẽ tiến tới các kỹ thuật phức tạp hơn. Phương án cuối cùng là sử dụng giao tử hiến tặng (trứng và tinh trùng ).
Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
Điều trị tự nhiên
Thực hiện hững thay đổi trong lối sống có thể giải quyết được vấn đề vô sinh không rõ nguyên nhân. Sau đây là một số mẹo quan trọng để nhanh thụ thai.
- Áp dụng thói quen ăn uống lành mạnh. Bao gồm tất cả các loại vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa cần thiết cho sức khỏe sinh sản.
- Loại bỏ các chất độc hại
- Tập thể dục vừa phải cũng giúp giảm mức độ căng thẳng và lo lắng thường xảy ra khi mang thai.
- Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
- Theo dõi những ngày dễ thụ thai và quan hệ tình dục cách ngày
Sử dụng thuốc hỗ trợ sinh sản
Thuốc Clomid có thể kích thích buồng trứng giải phóng nhiều trứng hơn mỗi tháng. Hoặc sử dụng thuốc kích thích sản xuất trứng Gonadotropin tiêm.
Gonadotropin chứa hormone kích thích sản xuất trứng ở phụ nữ và có thể điều trị tình trạng tinh trùng thấp ở nam giới. Liệu pháp Gonadotropin thường được kết hợp với điều trị IUI. Cách này mang lại tỷ lệ thành công cao hơn với tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân.
Sử dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản
Thụ tinh trong tử cung (IUI ): Cũng có thể quyết định thử thụ thai này nếu cặp đôi đã cố gắng thụ thai tự nhiên trong một thời gian mà không thành công. Đây là một kỹ thuật rất đơn giản và do đó, khuyến cáo nên thực hiện tối đa 4 chu kỳ trước khi chuyển sang phương pháp điều trị tiếp theo. Tỷ lệ thành công của IUI phụ thuộc vào độ tuổi và có thể đạt khoảng 20% mỗi chu kỳ.
Điều trị IVF: Khi các phương pháp điều trị IUI trước đó không thành công. Hoặc nếu người phụ nữ đã trên 36 tuổi thì có thể được chỉ định làm IVF. Tỷ lệ thành công của IVF là cực kỳ cao, khoảng 76%.
IVF có tỷ lệ thành công cao hơn nhiều so với các phương pháp điều trị trước đây. IVF có thể cung cấp thêm thông tin về những nguyên nhân có thể gây vô sinh chưa được phát hiện.
Tìm hiểu thêm về các công nghệ hỗ trợ sinh sản hiện đại nhất hiện nay.
Thực hiện các kiểm tra, xét nghiệm bổ sung
Có thể được chỉ định nếu sau khi đã thực hiện tất cả các biện pháp nêu trên mà vẫn không có thai. Đây là các xét nghiệm hoặc kỹ thuật phức tạp hơn.
Kiểm tra kiểu nhân tế bào. Bao gồm xét nghiệm di truyền để xem cấu trúc và số lượng nhiễm sắc thể, và phát hiện những thay đổi có thể xảy ra như nhân đôi, đảo đoạn,…
Chẩn đoán di truyền trước khi làm tổ. Đây là xét nghiệm di truyền được thực hiện trên phôi trong quá trình thụ tinh trong ống nghiệm. Theo cách này, các phôi khỏe mạnh về mặt di truyền được xác định để chuyển giao. Trong khi các phôi có dị tật di truyền bị loại bỏ.
Kiểm tra ERA. Đây là xét nghiệm để nghiên cứu khả năng tiếp nhận của nội mạc tử cung. Mục đích nhằm xác định thời điểm tốt nhất để thực hiện chuyển phôi .
Xét nghiệm bệnh huyết khối. Kiểm tra các vấn đề về đông máu có thể dẫn đến tình trạng cấy ghép thất bại nhiều lần. Hoặc sảy thai liên tục mà không được phát hiện cho đến khi thực hiện các xét nghiệm huyết khối cụ thể.
Hiến tặng giao tử
Khi không tìm được nguyên nhân gây vô sinh hoặc khi cả hai phương pháp điều trị đều không hiệu quả, có thể thay đổi một hoặc cả hai giao tử (trứng và tinh trùng) để cố gắng thụ thai.
Câu hỏi thường gặp về vô sinh không rõ nguyên nhân
Khi nào được chẩn đoán ‘vô sinh không rõ nguyên nhân’?
Có hai tiêu chuẩn chính để chẩn đoán:
- Không có thai được chẩn đoán trong vòng 12 tháng với hoạt động tình dục thường xuyên (không sử dụng biện pháp tránh thai). Tương tự sau 6 tháng không mang thai với người trên 35 tuổi.
- Sức khỏe của cả hai bên đều không có vấn đề nào được xác định có thể cản trở việc thụ thai.
Nguyên nhân gây ra tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân?
Câu trả lời thông thường là ‘không biết’. Điều này làm cho nó trở thành một ‘bí ẩn’. Tuy nhiên nhiều chuyên gia cho rằng không có gì là không có nguyên nhân. Chỉ là chưa tìm ra được mà thôi.
Một số chuyên gia đã suy đoán rằng các yếu tố như chất lượng tinh trùng kém hoặc chất lượng trứng kém hoặc tử cung không tiếp nhận. Đối với hầu hết các trường hợp, đơn giản là không có lời giải thích nào.
Khác biệt giữa vô sinh không rõ nguyên nhân và vô sinh thứ phát là gì?
Vô sinh nguyên phát không rõ nguyên nhân được ghi nhận ở cặp đôi chưa bao giờ mang thai (vô sinh nguyên phát). Trong khi chẩn đoán vô sinh thứ phát được dành cho các cặp đôi đã mang thai nhưng hiện không thể mang thai (sau khi cố gắng trong 1 năm).
Cả phương pháp điều trị vô sinh nguyên phát và thứ phát đều bao gồm IUI và IVF.
Vô sinh không rõ nguyên nhân có thể điều trị được không?
Vô sinh không rõ nguyên nhân có thể thụ thai tự nhiên bất cứ lúc nào (kể cả sau nhiều năm cố gắng tự nhiên). Vì vậy nên tiếp tục cố gắng duy trì những cách tốt để thụ thai tự nhiên, cải thiện chất lượng trứng, tinh trùng.
Các cặp đôi bị vô sinh không rõ nguyên nhân có thể cải thiện cơ hội thụ thai thông qua thuốc hỗ trợ sinh sản. Hoặc tìm đến công nghệ hỗ trợ sinh sản như IUI và IVF.
92% các cặp đôi bị vô sinh không rõ nguyên nhân đã điều trị khả năng sinh sản cuối cùng đã có con.
Tỷ lệ thành công của IUI phụ thuộc vào độ tuổi của bạn. Nhìn chung, tỷ lệ mang thai với IUI và siêu rụng trứng có thể đạt khoảng 20% mỗi chu kỳ. Đây là lý do tại sao nhiều bệnh nhân sẽ thử phương pháp điều trị này 3-4 lần.
Tỷ lệ vô sinh không rõ nguyên nhân là bao nhiêu?
Chẩn đoán vô sinh không rõ nguyên nhân khá phổ biến, tùy từng quốc gia. Tỉ lệ có thể từ khoảng 10 – 20%, thậm chí là 30% các cặp đôi bị vô sinh không rõ nguyên nhân.
Có thể mang thai tự nhiên khi bị vô sinh không rõ nguyên nhân không?
Có. Một số cặp đôi đã cố gắng thụ thai trong thời gian dài lại có thể mang thai tự nhiên. Điều này có thể xảy ra trong những trường hợp mà nguyên nhân gây vô sinh ở mức độ nhẹ đến trung bình. Thông thường, nguyên nhân vô sinh có nguồn gốc tâm lý.
Trên đây là một số thông tin tìm hiểu về vô sinh không rõ nguyên nhân là gì. Nguyên nhân có thể có và cách điều trị. Cùng với đó là các câu hỏi thường gặp về vô sinh không rõ nguyên nhân.
Điều quan trọng nhất là cần đi thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín. Sau khi chẩn đoán được tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân, chuyên gia sẽ xây dựng lộ trình điều trị cụ thể. Theo đó các yếu tố như tuổi tác, thời gian, mục tiêu và các hoàn cảnh quan trọng khác sẽ được thảo luận. Điều này để quyết định phương án điều trị tốt nhất.
Thông tin chỉ mang tính tham khảo và không có tác dụng thay thế ý kiến của bác sĩ.
Đọc thêm: Điểm danh các thực phẩm cải thiện tình trạng tinh trùng yếu