Tác dụng của nấm ngọc cẩu là gì mà được xếp vào danh sách các thảo dược tốt cho nam giới? Cách dùng nấm ngọc cẩu đơn giản nhất? Ai nên dùng và ai cần tránh khi dùng nấm ngọc cẩu? Cùng Mentifam tham khảo thông tin về nấm ngọc cẩu hay nấm tỏa dương qua bài viết sau nhé!
Nấm ngọc cẩu là gì?
Nấm ngọc cẩu là tên của một loại thực vật ký sinh toàn bộ, không có lá, có tên khoa học là Cynomorium songaricum Rupr., thành viên họ thuộc họ Cynomoriaceae.
Các tên gọi khác của nấm ngọc cẩu là tỏa dương, củ gió đất, địa mao đầu, củ pín, xà cô, cây không lá, nấm cu chó, cỏ ngọt núi… Trong Đông y, nấm ngọc cẩu được gọi với cái tên phổ biến là tỏa dương (锁阳 – Suo Yang).
Nấm ngọc cẩu thường sống ký sinh trên các thân gỗ lớn dưới lòng đất. Thân cây rất mập với hình trụ nổi lên mặt đất, phần lớn còn lại vùi trong đất. Thân nấm không có diệp lục, nổi bật với màu tím sẫm hoặc đỏ.
Thực tế nấm ngọc cẩu không phải thuộc họ nhà nấm. Nó được gọi là ‘nấm’ chỉ vì có hình dáng phần thân chồi lên mặt đất giống như cây nấm mà thôi.
Nấm ngọc cẩu xuất hiện nhiều ở vùng bờ biển Địa Trung Hải và Trung Á, Trung Quốc. Nấm ngọc cẩu phổ biến ở nước ta có 3 loài. Xuất hiện nhiều ở ở miền núi phía Bắc như Hà Giang, Lạng Sơn, Bắc Kạn…
Có thể thu lấy toàn thân ngọc cẩu để dùng làm vị thuốc. Tuy nhiên, chỉ nên lấy những cây có kích thước to bằng ngón tay và đã có màu nâu đỏ sẫm, sau đó đem phơi khô, dùng dần, lúc này dược liệu sẽ mềm và chuyển thành màu đen đồng nhất.
Nấm ngọc cẩu được dùng phổ biến để chữa trị một số bệnh và cải thiện sinh lý nam. Dân gian thường dùng ngọc cẩu dưới dạng ngâm rượu.
Nấm ngọc cẩu có tác dụng gì?
Các tác dụng của nấm ngọc cẩu thường thấy trong y học cổ truyền và dân gian. Còn trong y học hiện đại, loại nấm này đến này còn chưa được nghiên cứu nhiều.
Tác dụng của nấm ngọc cẩu theo Đông y
Theo Đông y, ngọc cẩu (tỏa dương) có vị chát nhẹ, hơi ngọt, tính ôn, không độc. Đi vào tỳ, thận, công dụng bổ thận, kiện tỳ, trợ tiêu hóa, lợi tiểu, cường dương, nhuận táo, hoạt tràng, bổ máu, giảm đau,… Loại nấm ngày được cho là trị thận hư yếu, ăn không ngon, đau lưng mỏi gối, di tinh, liệt dương, táo bón mạn tính…
Tác dụng của nấm ngọc cẩu theo y học hiện đại
Trong y học hiện đại phương Tây, nghiên cứu về Cynomorium songaricum (nấm ngọc cẩu) không nhiều. Nhưng một số nghiên cứu khoa học gần đây đã bắt đầu tìm hiểu và xác nhận một số tác dụng dược lý của Cynomorium songaricum.
Theo Y học hiện đại, nấm ngọc cẩu Cynomorium songaricum chứa nhiều hợp chất polyphenol và flavonoid. Đây là các chất có khả năng trung hòa gốc tự do (ROS), nhờ vậy loài nấm này được cho là có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giảm đau, giảm viêm nhiễm trùng, chống lão hóa.
Ngọc cẩu cũng được cho là giúp cải thiện chức năng của tuyến yên, vùng dưới đồi và tuyến thượng thận, tốt cho sinh lý.
Nó cũng được cho là có khả năng ức chế ngưng tập tiểu cầu, hỗ trợ quá trình tổng hợp ADN và ARN, phòng ngừa bệnh ung thư.
Nhờ chất chống oxy hóa, nấm ngọc cẩu cũng được cho là có khả năng giảm viêm, chống stress oxy hóa, bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện trí nhớ.
Có nghiên cứu cũng chỉ ra nấm ngọc cẩu giúp hỗ trợ gan và thận. Nó giúp giảm men gan ALT, AST, bảo vệ mô gan và thận khỏi tổn thương do hóa chất
Nhìn chung cho đến nay phần lớn các nghiên cứu hiện tại vẫn còn ở giai đoạn tiền lâm sàng. Tức là tiến hành trên động vật hoặc trong ống nghiệm. Cần có thêm các nghiên cứu lâm sàng trên người để xác nhận hiệu quả và độ an toàn lâu dài. Do vậy không nên dùng nấm ngọc cẩu để thay thế thuốc điều trị chính thống nếu không có chỉ định của bác sĩ.
Cách làm nấm ngọc cẩu hoàn viên
Có nhiều cách dùng nấm ngọc cẩu để hỗ trợ cải thiện sức khỏe thông qua hoàn viên. Dưới đây là một số cách làm để bạn tham khảo.
Bài thuốc 1: Nấm ngọc cẩu 4 vị
Nấm ngọc cẩu khô 120g, long cốt 40g, tang phiêu tiêu 120g, bạch linh 40g. Đem tất cả tán bột mịn rồi hoàn viên nhỏ. Ngày uống 2 lần, 15g/lần với nước muối loãng. Công dụng cải thiện sinh lý, tăng cường sức khỏe nam giới.
Bài thuốc 2: Nấm ngọc cẩu 13 vị
Nấm ngọc cẩu, sâm cau, thục địa, câu kỷ tử, phá cố chỉ, ba kích thiên, hồ đào nhục, nhục thung dung, đỗ trọng mỗi vị 160g. Ngưu tất 120g, ích trí nhân 120g. Chùm ngây căn 400g. Hồi hương 40g. Sắc uống với lượng 1/10. Có thể đem ngâm rượu hoặc hoàn viên.
Tác dụng: Bổ thận, tăng sinh, cường dương, nhuận táo, hoạt tràng, cố sáp.
Cách làm nấm ngọc cẩu ngâm rượu
Rượu ngâm nấm ngọc cẩu tươi/khô
Nguyên liệu: Nấm ngọc cẩu tươi 1kg (nếu nấm khô thì dùng 0,5kg) mật ong 200ml, rượu nếp trắng trên 40 độ 4-5 lít. Rửa sạch nấm tươi, để ráo nước, tráng qua 1 lần rượu. Cắt nhỏ nấm theo chiều dọc. Cho nấm và mật ong, rượu vào bình ngâm khoảng 30 ngày là dùng được.
Công dụng: Tăng cường sinh lý, bồi dưỡng cơ thể.
Nấm ngọc cẩu ngâm rượu 8 vị
Nguyên liệu: Nấm tỏa dương, nhục thung dung, ba kích thiên, thục địa, câu kỷ tử mỗi loại 16g. Ích trí nhân, ngưu tất, đỗ trọng mỗi loại 12g. Đem ngâm rượu uống. Công dụng: Bổ thận, tăng sinh, cường dương, nhuận táo, hoạt tràng. Chủ trị liệt dương, đái són, đau lưng gối mỏi.
Nấm ngọc cẩu ngâm ba kích
Nguyên liệu: Ba kích khô 200g rửa sạch bằng nước, để ráo. Nấm ngọc cẩu khô 100g, có thể rửa qua nước lạnh rồi để ráo. Rượu trắng (rượu ngon, có nồng độ từ 40-45%) 1,5 lít.
Cho nguyên liệu vào bình rồi đổ rượu vào. Đậy kín nắp bình và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Sau khoảng 3-6 tháng là có thể sử dụng.
Nấm ngọc cẩu làm món ăn tốt cho nam giới
Ngọc cẩu nấu đuôi lợn chữa liệt dương, xuất tinh sớm
Ngọc cẩu 20g, đỗ trọng 20g, thục địa 15g, 8 quả táo, gừng tươi 15g đập nát, 150g đuôi lợn làm sạch chặt khúc. Cho tất cả vào nồi nấu chính mềm. Chia đều mỗi bữa ăn.
Canh cẩu pín với nấm ngọc cẩu
Cẩu pín 100g, ngọc cẩu 20g. Đem sơ chế thái nhỏ rồi xào hoặc nấu canh ăn. Có thể thay cẩu pín bằng tinh hoàn gà, ngẩu pín dê hoặc bò…
Cháo nấm ngọc cẩu giúp tráng dương
Nấm ngọc cẩu 20g, gạo tẻ 50g, thịt chim sẻ (chim cút, thịt gà, thịt chó, thịt dê, thịt bò,…). Nấu thành cháo chín mềm. Ăn khi ấm nóng.
Đối với các món ăn – bài thuốc chữa trị xuất tinh sớm, liệt dương, bổ thận,… dân gian còn kết hợp nấm ngọc cẩu với nhục thung dung, đảng sâm, hoài sơn, tang thầm, …
Câu hỏi thường gặp về nấm ngọc cẩu
Nấm ngọc cẩu ngâm rượu có tốt cho sức khỏe không?
Nấm ngọc cẩu ngâm rượu là phương pháp dân gian phổ biến giúp tăng cường sinh lực. Rượu giúp chiết xuất hoạt chất từ nấm ngọc cẩu, làm tăng khả năng hấp thu. Theo y học hiện đại, nấm ngọc cẩu chứa các hợp chất chống oxy hóa, chống viêm và hỗ trợ miễn dịch, do đó có thể góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể.
Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu khoa học lớn xác nhận hiệu quả cụ thể của rượu ngâm nấm ngọc cẩu. Người dùng cần chọn nấm chất lượng, uống vừa phải và thận trọng nếu có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc. Việc lạm dụng rượu có thể gây hại gan, thận.
Tóm lại, nấm ngọc cẩu ngâm rượu có thể hỗ trợ sức khỏe nhưng nên sử dụng đúng liều lượng và tham khảo ý kiến chuyên gia.
Nấm ngọc cẩu thường ngâm với gì tốt nhất?
Nấm ngọc cẩu ngâm với rượu trắng là phổ biến nhất. Ngoài ra có thể kết hợp khi ngâm rượu cùng với các thảo dược khác để tăng công dụng của ngọc cẩu. Ví dụ như ba kích, nhục thung dung,…
Tuy nhiên không nên ngâm nấm ngọc cẩu với những dược liệu có tính nóng quá mức vì có thể gây ra tác dụng phụ.
Nấm ngọc cẩu có độc không?
Nấm ngọc cẩu (Cynomorium songaricum) an toàn khi dùng đúng liều lượng và nguồn gốc rõ ràng. Nghiên cứu cho thấy nấm không có độc tính cao và ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Dùng quá liều hoặc sản phẩm không đảm bảo có thể gây dị ứng, rối loạn tiêu hóa hoặc khó chịu nhẹ. Người cơ địa nhạy cảm hoặc bệnh nền nên thận trọng và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Rượu ngâm nấm ngọc cẩu tốt cho nam giới như thế nào?
Nấm ngọc cẩu (Cynomorium songaricum) được cho là có tác dụng nổi bật đối với nam giới nhờ khả năng tăng cường chức năng sinh lý và nâng cao nồng độ testosterone. Cơ chế chính là kích thích trục hạ đồi – tuyến yên – tinh hoàn, thúc đẩy sản sinh testosterone nội sinh.
Ngoài ra, các hợp chất chống oxy hóa như flavonoid, saponin và axit hữu cơ trong nấm giúp cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ cương dương và tăng ham muốn tình dục. Một số nghiên cứu tiền lâm sàng cũng ghi nhận hiệu quả chống oxy hóa và bảo vệ tinh hoàn khỏi tổn thương do stress oxy hóa, góp phần nâng cao chất lượng tinh trùng.
Nhờ đó, nấm ngọc cẩu được xem như một thảo dược hỗ trợ điều trị yếu sinh lý, giảm ham muốn và suy giảm nội tiết tố nam, đặc biệt ở người trung niên. Tuy nhiên, hiệu quả trên người cần được nghiên cứu sâu hơn.
Ai không dùng được nấm ngọc cẩu?
Nấm ngọc cẩu tuy không độc nhưng một số đối tượng sau không nên dùng:
Người bị hỏa vượng do thiếu âm, tiêu chảy do tỳ hư, táo bón do thừa nhiệt không nên dùng. Người bị rối loạn cương dương, cương cứng nhanh và dễ dàng nhưng kèm theo xuất tinh sớm cũng tránh dùng.
Người đi ngoài phân lỏng, tinh khí không yên, táo bón do hỏa vượng, dễ cương cứng, đầy hơi do suy tim tránh dùng nấm ngọc cẩu.
Ngoài ra, phụ nữ mang thai và cho con bú nên tránh dùng do chưa có nghiên cứu đầy đủ về độ an toàn. Người có bệnh gan, thận nặng hoặc các bệnh mạn tính cần thận trọng vì nấm có thể tương tác thuốc hoặc làm tăng gánh nặng cho cơ quan này.
Những đang dùng thuốc điều trị bệnh tránh dùng.
Bên cạnh đó tránh sử dụng nấm ngọc cẩu trong với liều lượng lớn và trong thời gian dài vì có thể gây táo bón.
Khi dùng nấm ngọc cẩu trong các bài thuốc kết hợp với vị thuốc khác, cần chú ý trường hợp mẫn cảm và dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong đó. Tốt nhất cần tham khảo ý kiến bác sĩ/thầy thuốc Đông y trước khi sử dụng.
Bên cạnh đó, khi dùng nấm tỏa dương chữa liệt dương thì nên kiêng thức ăn tanh, lạnh.
Trên đây là một số thông tin về tác dụng của nấm ngọc cẩu và các cách dùng. Cùng với đó là những lưu ý để an toàn khi sử dụng nấm ngọc cẩu. Toàn bộ thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo và không thay thế được ý kiến của bác sĩ.