Xét nghiệm testosterone là gì, quy trình ra sao, giá cả như thế nào và lưu ý gì? Kết quả xét nghiệm testosterone có ý nghĩa như thế nào? Thêm nhiều thông tin khác được giới thiệu trong bài viết dưới đây nếu bạn đang quan tâm tới việc khám nam khoa, sinh lý và sinh sản.
Xem thêm: Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Các câu hỏi thường gặp về tinh dịch đồ
Xét nghiệm testosterone là gì?
Xét nghiệm testosterone là xét nghiệm nồng độ hormone testosterone trong mẫu máu (huyết thanh). Đây là một trong những xét nghiệm được thực hiện ở cả nam và nữ, người lớn và trẻ em.
Xét nghiệm testosterone này, kết hợp với các xét nghiệm khác phục vụ cho quá trình chẩn đoán bệnh lý hoặc theo dõi phản ứng với điều trị. Ví dụ như xét nghiệm nội tiết tố, xét nghiệm tinh dịch đồ,…
Đặc biệt trong khám nam khoa, nó cần thiết để tìm hiểu về các vấn đề cụ thể của nam giới như suy sinh dục, ham muốn tình dục thấp, rối loạn cương dương, vô sinh nam,…
Tùy theo chỉ định của bác sĩ mà xét nghiệm sẽ được chỉ định đo nồng độ loại testosterone liên kết, tự do hay tổng thể.
Xét nghiệm testosterone liên kết
Testosterone liên kết chỉ dạng tồn tại của testosterone liên kết với protein. Bình thường loại này chiếm tỉ lệ khoảng 98%.Có hại loại chủ yếu gắn với globulin (gắn chặt chẽ hơn) và (albumin gắn lỏng lẻo hơn).
Xét nghiệm globulin liên kết với hormone giới tính còn gọi là xét nghiệm máu SHBG. Xét nghiệm này thường được thực hiện nếu người bệnh có các dấu hiệu và/hoặc triệu chứng của việc có quá nhiều hoặc quá ít testosterone.
Ở dạng liên kết, testosterone không thể đi qua màng tế bào. Do vậy nó không thể phát huy tác dụng sinh học cho các mô và cơ quan của cơ thể cho tới khi được giải phóng liên kết.
Xét nghiệm testosterone tự do
Chỉ đo nồng độ dạng testosterone tự do ((Free Testosterone), dạng đang ‘hoạt động”. Testosterone tự do được hiểu là không liên kết với bất kỳ protein nào. Nó có thể di chuyển tự do qua màng tế bào và tương tác với các thụ thể testosterone, tác động lên các mô và cơ quan.
Bình thường loại này chiếm tỉ lệ khoảng 2 %. Đôi khi được đo cụ thể để kiểm tra trạng thái nội tiết tố của một người chặt chẽ hơn.
Xét nghiệm testosterone tổng thể
Còn gọi là xét nghiệm toàn phần: Đo tất cả testosterone trong mẫu máu, bao gồm testosterone tự do cộng với testosterone được gắn vào protein. Đây là loại xét nghiệm phổ biến nhất.
Tuy nhiên loại xét nghiệm này chỉ cho biết tổng testosterone trong cơ thể chứ không phân chia cụ thể từng loại. Xét nghiệm này không cho biết cơ thể có thể sử dụng bao nhiêu testosterone tự do.
Trong khi đó người bệnh có thể có các triệu chứng do quá ít hoặc quá nhiều testosterone tự do ngay cả khi tổng mức testosterone ở mức bình thường.
Điều này đồng nghĩa với việc tổng mức testosterone không giải thích được các triệu chứng mắc phải. Và do vậy xét nghiệm testosterone liên kết có thể được thực hiện.
Khi nào cần chỉ định xét nghiệm testosterone
Được chỉ định trong quá trình chẩn đoán các bệnh lý khác nhau.
Ở nam giới: Được chỉ định xét nghiệm testosterone khi có nghi ngờ suy sinh dục nam, có khối u tinh hoàn, vô sinh ở nam .
Ở phụ nữ, xét nghiệm được chỉ định trong trường hợp kiểm tra các vấn đề liên quan đến vô sinh, rậm lông (tăng trưởng tóc), kinh nguyệt không đều, sẩy thai, hội chứng buồng trứng đa nang và khối u buồng trứng
Trẻ em có nghi ngờ phát triển tình dục sớm (hoặc chậm phát triển)
Quy trình lấy mẫu làm xét nghiệm testosterone
Lưu ý trước khi lấy mẫu máu
Không ăn sáng và có thể uống nước. Không hút thuốc và sử dụng các loại thuốc khác.
Thời điểm lấy mẫu
Thường vào buổi sáng từ 7 đến 10 giờ. Lý do vì mức testosterone lúc này thường cao nhất.
Phụ nữ lấy máu để xét nghiệm lấy testosterone toàn phần vào ngày thứ 2 – 4 của chu kỳ kinh nguyệt. Hoặc khi bác sĩ đề nghị một khung thời gian khác.
Vị trí lấy mẫu máu
Máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay bằng một cây kim nhỏ. Sau khi kim được đưa vào, một lượng nhỏ máu sẽ được thu vào ống nghiệm hoặc lọ.
Tại vị trí lấy máu có thể cảm thấy hơi đau nhức khi kim đâm vào hoặc rút ra. Sau khoảng vài phút sẽ hết cảm giác này.
Sau khi lấy mẫu
Có thể trở lại hoạt động bình thường sau khi được lấy mẫu xét nghiệm.
Kết quả xét nghiệm testosterone có ý nghĩa như thế nào?
Kết quả xét nghiệm mức testosterone có thể có ý nghĩa khác nhau tùy thuộc vào loại xét nghiệm, giới tính, độ tuổi. Nó cũng có liên quan đến các triệu chứng, kết quả của các xét nghiệm khác cũng như các tình trạng sức khỏe khác có thể mắc phải.
Do đó quan trọng là cần được nhà cung cấp dịch vụ hay bác sĩ chuyên môn giải thích kết quả xét nghiệm.
Chỉ số bình thường của testosterone toàn phần ở nam giới trưởng thành là từ 249 – 836 ng/dL. Ở phụ nữ là từ 8 – 48 ng/dL. Chỉ số quá cao hay quá thấp đều không tốt.
Nồng độ testosterone thấp
Ở nam giới, nồng độ testosterone thấp có thể bắt nguồn từ các tình trạng khác nhau. Một trong số đó là các bệnh mãn tính (kéo dài) như bệnh gan hoặc thận. Hoặc bị rối loạn tuyến yên. Hoặc do có khối u lành tính (không phải ung thư). Cũng có thể do chấn thương tinh hoàn. Lạm dụng rượu trong thời gian dài,…
Ở nữ giới, mức testosterone thấp là bình thường. Nhưng nếu ở mức cực thấp có thể là dấu hiệu của: rối loạn tuyến thượng thận, tuyến yên, buồng trứng.
Nồng độ testosterone cao
Ở nam giới, nồng độ testosterone cao có thể do: có khối u ở tinh hoàn, rối loạn tuyến thượng thận, sử dụng steroid
Ở nữ giới, nồng độ testosterone cao có thể do: Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), ung thư buồng trứng, rối loạn tuyến thượng thận, tuyến yên.
Điều gì có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm testosterone?
Có một số yếu tố được cho là ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm testosterone.
Tuổi tác: Nồng độ testosterone đạt đỉnh sau dậy thì và có xu hướng giảm dần theo tuổi.
Ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc
Một số loại thuốc có thể làm tăng hoặc giảm nồng độ testosterone. Do vậy nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, hãy thông báo với bác sĩ.
- Thuốc làm tăng testosterone được cho là thuốc chống co giật, barbiturate, estrogen, thuốc tránh thai.
- Thuốc làm giảm testosterone trong máu có thể bao gồm: androgen, diethylstilbestrol, dexamethasone, digoxin, ketoconazole, phenothiazin, spironolactone,…
Sử dụng rượu cũng ảnh hưởng tới nồng độ testosterone.
Nhìn chung xét nghiệm sẽ giúp đánh giá xem mức testosterone có nằm trong phạm vi bình thường hay không. Nếu ở mức testosterone thấp, bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn các lựa chọn điều trị. Xem thêm về vấn đề suy giảm testosterone và cách điều trị.
Câu hỏi thường gặp về xét nghiệm testosterone
Xét nghiệm testosterone ở đâu?
Có nhiều nhà cung cấp dịch vụ khám nam khoa hoặc các bệnh viện có chuyên khoa nam học. Bạn có thể liên hệ để được tư vấn cụ thể hơn.
Xét nghiệm testosterone giá bao nhiêu?
Tùy từng địa chỉ khám nam khoa hay bệnh viện mà giá xét nghiệm nội tiết nam khác nhau. Mức giá từ khoảng 200 – 300 ngàn đồng.
Bên cạnh đó, testosterone cũng thường được xét nghiệm đi kèm gói dịch vụ xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nam giới. Từ khoảng từ 1 – 1,2 triệu đồng, có thể có hoặc không kèm xét nghiệm tinh dịch đồ.
Xét nghiệm testosterone toàn phần hay tự do tốt hơn?
Trên thực tế vì nhiều lý do khác nhau, có thể phải đo cả testosterone tự do và liên kết. Điều này để có được cái nhìn toàn diện về tình trạng testosterone của cơ thể.
Trên đây là một số thông tin tìm hiểu về xét nghiệm testosterone là gì? Quy trình, giá cả và câu hỏi thường gặp. Bài viết chỉ mang tính tham khảo và không có giá trị thay thế ý kiến của bác sĩ.