Mentifam tổng hợp 20+ các nguyên nhân vô sinh nam thường gặp nhất. Được tiếp cận từ góc độ hình thành tinh trùng, vận chuyển tinh trùng và sự kháng tinh trùng. Một số nguyên nhân khác bao gồm tuổi tác, lối sống cũng được đề cập.
Đọc bài: Vì sao nói bộ đôi viên uống Stafam – Mentifam giúp dễ thụ thai cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn
Đặc điểm nguyên nhân vô sinh ở nam giới
Theo thống kê có tới 40% trường hợp các cặp vô sinh có nguyên nhân từ nam giới. Gần đây, tỷ lệ vô sinh nam ở nam giới dưới 35 tuổi đang gia tăng. Trong khi đó, vô sinh nam lại bắt nguồn trực tiếp hoặc gián tiếp bởi một số lượng lớn các bệnh hoặc yếu tố rất đa dạng.
Trên thực tế nguyên nhân gây vô sinh nam là rất nhiều và không phải lúc nào cũng dễ dàng xác định. Ví dụ như có trường hợp, vô sinh có thể do tắc nghẽn đường sinh dục nam hoặc do chấn thương. Trường hợp khác, có thể đến từ số lượng tinh trùng quá ít, khả năng di chuyển của tinh trùng giảm hay hình dạng bất thường của tinh trùng.
Nói một cách cụ thể, để thụ thai một đứa trẻ, tinh trùng phải kết hợp với trứng. Bên cạnh khả năng sinh sản tốt của người phụ nữ thì toàn bộ quá trình từ việc sản xuất tinh trùng, lưu trữ, di chuyển tinh trùng đến đường sinh sản nữ để thụ tinh cần đảo bảo thuận lợi.
Khi bất kỳ một yếu tố nào trong quá trình trên bị gián đoạn, gặp khó khăn đều ảnh hưởng tới việc thụ thai. Kết quả là có thể gây ra vô sinh hiếm muộn ở nam.
Phần dưới đây đề cập tới các nhóm nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới liên quan đến tinh trùng.
Các nguyên nhân gây vô sinh nam do ảnh hưởng tới sự hình thành của tinh trùng
Sự hình thành của tinh trùng đóng vai trò quan trọng số 1 cho quá trình thụ thai. Tinh trùng được sản xuất ra bởi tinh hoàn và cần khỏe mạnh.
Tuy nhiên có tới hàng chục nguyên nhân khiến quá trình sinh tinh tại tinh hoàn bị ảnh hưởng, cản trở và gián đoạn. Đôi khi chúng có sự tác động độc lập. Nhưng cũng có khi là ảnh hưởng đồng thời, khiến cho việc sản xuất tinh trùng càng khó khăn hơn.
Vô sinh do yếu tố bệnh di truyền
Xơ nang và bệnh thận đa nang là một trong số bệnh di truyền và rối loạn di truyền có thể làm giảm khả năng sinh sản. Rối loạn nhiễm sắc thể gọi là hội chứng Klinefelter đặc trưng ở người bởi nhiễm sắc thể giới tính X thừa. Khi đó, cá thể có hai nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y, hoặc 47 nhiễm sắc thể thay vì 46. Khi đó, cá thể đó có đặc điểm là nam nhưng bị vô sinh.
Nguyên nhân nội tiết tố gây vô sinh nam
Hoạt động của tinh hoàn cũng được điều khiển bởi nhiều loại hormone LH, FSH hay testosterone. Nếu có sự rối loạn trong việc sản xuất các hormone này, thì sẽ có sự rối loạn trong hoạt động sản xuất tinh trùng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng của tinh trùng trên mọi phương diện.
Trong số các rối loạn nội tiết tố, thiếu hụt testosterone, suy sinh dục hay testosterone bị suy giảm là đáng ngại nhất.
Vô sinh do viêm tuyến sinh dục
Viêm tinh hoàn do virus, viêm mào tinh hoàn do lao, quai bị,… là một trong số những viêm nhiễm đáng ngại. Đáng nói các bệnh lây truyền qua đường tình dục bao gồm bệnh lậu, chlamydia và ureoplasma, có thể gây vô sinh nam.
Viêm sinh dục góp phần làm thay đổi chất lượng tinh trùng. Thậm chí kể cả sau khi điều trị bằng kháng sinh, các mô sẹo do nhiễm trùng tinh hoàn để lại có thể làm tắc nghẽn mào tinh hoàn (nơi lưu trữ tinh trùng cho đến khi trưởng thành).
Nhiễm trùng, chẳng hạn như quai bị, cũng có thể làm hỏng các ống dẫn tinh trùng đi qua.
Các vấn đề về tuyến giáp
Cả cường giáp và suy giáp có thể là nguyên nhân gây suy sinh dục nam, ảnh hưởng tới nội tiết tố và gây hại cho sinh sản.
Tinh hoàn ẩn
Tinh hoàn ẩn là tình trạng một hay cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống bìu hay nằm ở vị trí khác ngoài bìu. Là bệnh lý bẩm sinh gây vô sinh cao. Một số ít nam giới trưởng thành mắc phải tình trạng này.
Tinh hoàn bị ẩn thường có đường kính của ống sinh tinh nhỏ hơn, mức độ xơ hóa tinh hoàn cao hơn. Có khả năng ảnh hưởng đến tinh trùng. Khi chỉ bị ẩn tinh hoàn một bên, người bệnh vẫn có khả năng có con. Nếu nam giới bị tinh hoàn ẩn ở cả hai bên, nguy cơ vô sinh sẽ rất cao vì thường không có tinh trùng.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele) gây vô sinh
Đây là tình trạng giãn nở tĩnh mạch tinh hoàn – túi bìu, cản trở sự luân chuyển của máu, làm tăng nhiệt độ của tinh hoàn. Điều này ảnh hưởng đến việc sản xuất cũng như chất lượng tinh trùng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới.
Tràn dịch màng tinh hoàn (Hydrocele)
Hiện tượng có nhiều dịch ở khoang giữa hai lá của màng tinh hoàn.
Các nguyên nhân trên có thể dẫn đến tình trạng sản xuất tinh trùng trục trặc. Tinh trùng trở nên dị thường. Ví dụ như hoàn toàn không có tinh trùng, ít tinh trùng, bất thường về hình thái tinh trùng, số lượng tinh trùng chết cao,…
Nguyên nhân vô sinh do có sự cản trở di chuyển tinh trùng
Khi sự hình thành tinh trùng trong tuyến sinh dục diễn ra bình thường, nhưng việc di chuyển của chúng lại gặp khó khăn. Tinh trùng di chuyển chậm, chết trước khi gặp trứng hoặc không di chuyển bị cản trở bởi nhiều nguyên nhân. Nó có thể là yếu tố độc lập gây vô sinh hoặc kết hợp với các yếu tố khác.
Rối loạn, tắc nghẽn ống dẫn tinh
Một số nam giới sinh ra đã bị tắc nghẽn ống dẫn tinh. Khi đó có sự bất thường trong quá trình vận chuyển tinh trùng để xuất tinh. Nó có thể có nguồn gốc di truyền hoặc ống dẫn tinh bị bám dính do viêm. Một số phẫu thuật như thắt ống dẫn tinh cũng có thể là nguyên nhân.
U nang hoặc khối u chèn ép bên ngoài ống dẫn tinh
Có vấn đề về cương cứng, rối loạn cương dương
Rối loạn cương dương khiến việc quan hệ tình dục trở nên khó khăn. Tinh dịch không thể xuất ra được như bình thường và không có cơ hội để thụ tinh.
Xuất tinh ngược dòng
Xuất tinh ngược xảy ra khi các cơ của thành bàng quang không hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, sự xuất tinh thay vì ra ngoài lại đi ngược vào bàng quang. Dấu hiệu xuất tinh ngược có thể là nước tiểu đục sau khi xuất tinh.
Nguyên dân vô sinh do miễn dịch – kháng thể kháng tinh trùng
Vô sinh nam do cơ thể có sự hình thành các kháng thể kháng tinh trùng, thuộc loại vô sinh miễn dịch. Hệ miễn dịch coi tinh trùng là ‘kẻ thù’ và tấn công, tiêu diệt tinh trùng. Khoảng 4.6 – 5.7% cặp đôi vô sinh bị ảnh hưởng bởi kháng thể kháng tinh trùng.
Thông thường, mô tinh hoàn được phân lập khỏi các tế bào của hệ thống miễn dịch bằng hàng rào máu-tinh hoàn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hàng rào này có thể bị tổn thương dẫn đến vô sinh do miễn dịch.
Khi kháng thể này xuất hiện ở đầu tinh trùng, nó ngăn chặn sự liên kết của tinh trùng với trứng. Hoặc xuất hiện ở đuôi tinh trùng, làm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng.
Nguyên nhân gây ra kháng thể kháng tinh trùng có thể do chấn thương tuyến sinh dục; quá trình viêm; tắc nghẽn lâu dài của ống dẫn tinh
Nguyên nhân vô sinh do tuổi tác tăng cao
Cùng với sự suy giảm testosterone do tuổi tác, sau 35 tuổi, khả năng sinh sản của nam giới suy giảm mạnh. Điều này bao gồm cả số lượng tinh trùng ít, DNA trong nhân tinh trùng bị phân mảnh tăng lên.
Bên cạnh đó tuổi càng cao, chức năng tình dục càng giảm. Hệ thống sinh sản cũng hoạt động kém hơn bao gồm lượng tinh dịch giảm đi, xuất hiện vấn đề về mào tinh hoàn, tuyến tiền liệt và túi tinh. Đây cũng có thể xem là những biến số ảnh hưởng và tương quan với khả năng sinh sản.
Nguyên nhân vô sinh do dinh dưỡng và lối sống
Ngoài nguyên nhân cơ thể, nội tiết tố và tinh trùng, môi trường sống ô nhiễm và lối sống thiếu lành mạnh cũng có thể gây vô sinh ở nam giới.
Các thói quen xấu có hại cho sinh sản như hút thuốc, uống rượu, thức khuya thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động hoặc vận động quá sức,… Đây là nguyên nhân hàng đầu thúc đẩy quá trình stress oxy hóa. Từ đó dẫn đến sự phá hủy tế bào tinh trùng, làm xuất hiện nguy cơ vô sinh nam.
Thiếu hụt dinh dưỡng cũng là thói quen xấu trong ăn uống gây hại cho sức khỏe và rối loạn nội tiết. Trong khi đó dinh dưỡng ảnh hưởng ở các mức độ khác nhau đến chất lượng tinh trùng và sức khỏe sinh sản.
Vô sinh không rõ nguyên nhân
Tức là không tìm ra được nguyên nhân gây vô sinh. Nó xảy ra ở một số cặp đôi dù đã được thăm khám và tiến hành xét nghiệm sinh sản nhưng không thể xác định nguyên nhân gây vô sinh của họ.
Trong trường hợp này việc kiểm tra khả năng sinh sản thêm có thể được chỉ định riêng.
Trên đây là danh sách 20+ các nguyên nhân vô sinh nam thường gặp nhất. Bất kể vấn đề khó thụ thai do đâu, điều quan trọng là cần được thăm khám sớm để có biện pháp điều trị phù hợp.
Đọc bài: Tinh trùng yếu nên ăn gì,để cải thiện sức khỏe tinh trùng?